Gepubliceerd op 24 oktober 2016
De fiscus publiceert de circulaire nr. ET 121.844 (Circulaire 1/2012) tot toelichting bij de vrijstelling van artikel 44, § 2, 11° Wbtw.
Dit artikel stelt vrij van btw, de diensten en de nauw daarmee samenhangende leveringen van goederen:
ten behoeve en in het gemeenschappelijk belang van hun leden;
verricht tegen betaling van een krachtens de statuten bepaalde bijdrage;
door instellingen die geen winst beogen;
en doeleinden van politieke, syndicale, religieuze, levensbeschouwelijke, vaderlandslievende, filantropische of staatsburgerlijke aard nastreven.
In verband met deze vrijstelling stelde de fiscus in de circulaire 12 van 29 december 1986, dat een deel van deze bijdragen toch aan btw is onderworpen (waardoor de instelling ook een gedeeltelijk recht op aftrek verkrijgt), wanneer zij betrekking heeft op voor de leden individuele verrichte prestaties in plaats van deze in het algemeen belang. Zo kon men aan de btw onderwerpen, het gedeelte van de bijdrage welke betrekking had op onder meer de levering van publicaties, het verstrekken van adviezen over diverse aangelegenheden en diensten van gemeenschappelijke aard die niet behoren tot de syndicale vertegenwoordiging of verdediging.
Maar in 2006 antwoordde de minister dat zelfs indien het individuele adviezen betreft of een internetsite die wordt gecreëerd of de uitgifte van een tijdschrift bestemd om haar leden in te lichten over haar activiteiten, deze laatste genoemde activiteiten beschouwd worden als behorende tot haar normale syndicale activiteit en zijn ze niet van aard om de voornoemde vrijstelling van de bijdragen die deze activiteiten dekken ter discussie te stellen (Vraag 3-5635, Nyssens, 12 juli 2006).
Dit antwoord heeft voor tal van belangenverenigingen voor problemen gezorgd omdat de btw-controleurs dergelijke instellingen vaak als volledig vrijgestelde btw-plichtigen ging beschouwen, met uiteraard verlies van de afgetrokken btw.
De nieuwe circulaire nuanceert voorgaande stelling en verduidelijkt de toepassing van de vrijstelling. Enkel de statutaire bijdrage kan de vrijstelling genieten. Andere vergoedingen die voor geleverde prestaties worden ontvangen vallen niet onder de vrijstelling.
Verder moet de instelling als primair doel de verdediging van de belangen en de vertegenwoordiging van de leden naar derden toe, waaronder de overheid. In dit geval worden individuele diensten in principe beschouwd als bijkomstig bij de vrijgestelde activiteit en is de instellingen in principe een volledig vrijgestelde btw-plichtige zonder recht op aftrek.
Als deze activiteit niet het primair doel is, dan is de vrijstelling niet van toepassing, ook al worden er activiteiten van syndicale aard verricht.
De circulaire komt erop neer dat belangenverenigingen die zich in hoofdzaak bezig houden met het ontwikkelen en uitbouwen van de industrie waarin haar leden actief zijn, door bv. opleidingen te verstrekken, administratieve en technische ondersteuning te bieden, conferenties te organiseren, … en die slechts in uitzonderlijke gevallen de belangen van de leden gaat vertegenwoordigen bij de overheden met als doel invloed uit te oefenen op het beleid en de besluitvormingsprocessen van die overheden, volgens de normale regels aan de btw zijn onderworpen. In beginsel zijn zij dan btw-plichtigen met volledig recht op aftrek.
Slechts in uitzonderlijke gevallen zou er nog sprake kunnen zijn van een uitsplitsing van de statutaire bijdrage in een deel onderworpen aan btw en een deel vrijgesteld van btw. Deze instellingen zijn dan gemengde btw-plichtigen.
Deze circulaire vervangt de circulaire 12 van 29 december 1986 vanaf 1 januari 2012, de datum vanaf wanneer ook alle in het verleden afgeleverde akkoorden waarbij forfaitair 80% van de bijdrage aan de btw was onderworpen, ingetrokken worden.
Circulaire nr. ET 121.844 (Circulaire 1/2012) van 3 januari 2012
