De wetgever heeft op de valreep nog vlak voor het jaareinde de wet gepubliceerd die met ingang van 1 januari 2016 de btw-vrijstelling voor louter esthetische ingrepen afschaft (Wet van 26 december 2015 houdende maatregelen inzake versterking van jobcreatie en koopkracht, B.S. dd. 30 december 2015).
Eveneens wijzigt deze wet de btw-vrijstelling voor paramedische beroepen.
1. Esthetische ingrepen
Met het begrip “medische verzorging” worden de diensten beoogd die de diagnose, de behandeling en, voor zoveel mogelijk, de genezing van ziekten of gezondheidsproblemen tot doel hebben. Om vrijgesteld te kunnen zijn moet de medische verzorging een therapeutisch doel hebben. Ook medische diensten met als doel de bescherming, met inbegrip van het behoud of herstel, van de gezondheid van de mens vallen onder de btw-vrijstelling.
Voorgaande geldt eveneens voor esthetische ingrepen. Dat betekent dat wanneer de esthetische ingreep zuiver cosmetisch of esthetisch van aard is, de btw-vrijstelling niet van toepassing is. Dat is het onder meer het geval voor cosmetische of esthetische chirurgische ingrepen en behandelingen die uitsluitend de verfraaiing of verbetering van het uiterlijk tot doel hebben. De memorie van toelichting stelt zeer duidelijk dat slechts in deze evidente gevallen dergelijke ingrepen aan de btw onderworpen worden.
In de mate dat esthetische ingrepen en behandelingen gesteld worden met als bedoeling de behandeling of verzorging van personen die als gevolg van ziekte, letsel of aangeboren afwijking, een esthetische ingreep moeten ondergaan, kunnen zij onder het begrip ‘medische verzorging’ vallen en van btw vrijgesteld zijn.
Aangezien in België de handelingen die een arts gewoonlijk verricht van de btw zijn vrijgesteld, en dus ook de luter esthetische ingrepen, besliste de wetgever de Belgische btw-wetgeving aan te passen aan de rechtspraak van het Europese Hof van Justitie.
Daarom dat vanaf 1 januari 2016 ingrepen en behandelingen met een esthetisch karakter van de btw-vrijstelling voor diensten verricht door artsen en ziekenhuizen wordt uitgesloten, wanneer:
deze niet in de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen inzake verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering zijn opgenomen; of
deze in voormelde nomenclatuur zijn opgenomen, maar niet beantwoorden aan de voorwaarden om in aanmerking te komen voor tegemoetkoming overeenkomstig de reglementering betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen.
2. Verzorging van patiënten die esthetische ingrepen hebben ondergaan
Wat voorafgaat geldt evenzeer voor voor de vrijstelling voor medische verzorging door ziekenhuizen verricht in het kader van voormelde louter cosmetische ingrepen en behandelingen (art. 44, § 2, 1° Wbtw).
De medische verzorging en de ziekenhuisverpleging van een patiënt die een behandeling ondergaat die louter cosmetisch en niet therapeutisch van aard is, valt evenmin onder de btw-vrijstelling. Dit geldt eveneens voor de diensten en de leveringen van goederen die daarmee nauw samenhangen.
Wanneer dus in een ziekenhuis een medische ingreep wordt verricht die louter esthetisch van aard is, kunnen op grond van artikel 44, § 1, 1° Wbtw nieuw niet langer worden vrijgesteld van btw:
de volledige behandeling vanaf de opname van de patiënt;
het verblijf in het ziekenhuis;
de diensten van de chirurg;
de diensten van andere artsen zoals de anesthesist;
de diensten van het verplegend personeel;
de medische verzorging;
de diensten en leveringen van goederen die met voormelde nauw samenhangen.
Door de nieuwe bepaling is voormelde verzorging in een ziekenhuis niet langer van btw vrijgesteld. Maar dergelijke verzorging wordt niet uitgesloten van de vrijstelling van diensten door verpleegkundigen (art. 44, § 1, 2° Wbtw) die deze diensten verrichten buiten het ziekenhuis om. Dit onderscheid is volgens de regering te verdedigen omdat:
de prestaties van verpleegkundigen die worden verricht in het ziekenhuis vervat zijn in de algemene ligdagprijs en een onderdeel vormen van de ziekenhuisverpleging en de medische verzorging die voor de totale prijs wordt belast;
de verpleegkundigen in een ziekenhuis normaliter in loondienst werken en niet als btw-plichtige;
het voor een verpleegkundige die buiten het ziekenhuis om werkt onmogelijk is om vast te stellen of er al dan niet een therapeutisch doel verbonden is aan de esthetische ingreep. Dit oordeel komt in eerste instantie toe aan de arts zelf;
die verpleegkundige buiten zijn wil om geconfronteerd kan worden met een patiënt van een zuivere esthetische ingreep en niet weet of hij in de toekomst nog dergelijek patiënten zal verzorgen.
3. Paramedische beroepen
Voor de toepassing van de btw-vrijstelling worden de paramedische beroepen gescheiden van de geneesheren. Hier wordt de btw-vrijstelling beperkt tot:
de in België wettelijk geregelde paramedische beroepen (dit om te vermijden dat de verstrekking van niet officieel erkende verzorgingsprestaties en de verstrekking van erkende prestaties door onbevoegden ten onrechte van de btw zouden worden vrijgesteld);
de diensten van verzorging die voorkomen in de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen inzake verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering of in de nomenclatuur van de revalidatieverstrekkingen, ongeacht het aantal nomenclatuurprestaties dat recht geeft op terugbetaling door het RIZIV.
Volgens de huidige stand van de wetgeving worden in België aangeduid als paramedische beroepen, de verrichtingen van de volgende technieken:
apothekers-assistentie;
audiologie;
bandage, orthese en prothese;
diëtetiek;
ergotherapie;
laboratorium en biotechnologie, en menselijke erfelijkheidstechniek;
logopedie;
orthoptie;
podologie;
medische beeldvorming.
De prestaties van psychotherapeuten zijn vooralsnog niet bedoeld onder voormelde vrijstelling. Deze worden namelijk nog verstrekt buiten het wettelijke kader van het RIZIV, en ze zijn evenmin specifiek gereglementeerd.De wet van 4 april 2014 die psychotherapeuten wettelijk erkent, treedt pas in werking op 1 september 2016. Ook de uitvoeringsbesluiten met betrekking tot de opleiding en de stage zijn nog niet gepubliceerd.
Eens dit beroep erkend is zullen de prestaties van psychotherapeuten van btw vrijgesteld zijn voor zover deze prestaties opgenomen zullen worden in de nomenclatuur van de geneeskundige verstrekkingen.
