Gepubliceerd op 31 mei 2017
Brockenhurst College is een in de UK gevestigde instelling voor hoger onderwijs die opleidingen aanbiedt op het gebied van horeca en podiumkunsten. Om haar studenten die voor deze studies zijn ingeschreven praktische vaardigheden te laten opdoen, heeft het College, via de studenten en onder supervisie van hun docenten, een restaurant in beheer en organiseert het voorstellingen voor bezoekers van buiten de onderwijsinstelling. Zowel het restaurant als de voorstellingen zijn slechts toegankelijk voor een beperkt publiek bestaande uit personen die geïnteresseerd zouden kunnen zijn in de activiteiten van het College en van wie de gegevens zijn opgenomen in een database om ze met een vaste nieuwsbrief over de activiteiten te kunnen informeren. Het College stelt deze mensen ervan op de hoogte dat de activiteiten plaatsvinden in het kader van zijn opleidingen en tegen een gereduceerd tarief dat wat de maaltijden betreft ongeveer 80 % bedraagt van de werkelijke kostprijs. De maaltijden in het restaurant worden geannuleerd indien minder dan 30 personen hebben gereserveerd.
Na btw te hebben voldaan over de in rekening gebrachte prijs voor de maaltijden en theaterdiensten, verzoekt Brockenhurst College de Engelse fiscus om teruggaaf van deze btw omdat deze handelingen ‘nauw samenhangen’ met het onderwijs, en dus op basis van artikel 132, 1., i) van de btw-richtlijn vrijgesteld hadden moeten zijn. De Engelse fiscus weigert het teruggaafverzoek.
Artikel 132 van de btw-richtlijn voorziet in btw-vrijstellingen die tot doel hebben bepaalde activiteiten van algemeen belang te bevorderen, zonder dat deze vrijstellingen zomaar alle activiteiten van algemeen belang beogen. En aangezien deze vrijstellingen afwijkingen zijn op het algemene beginsel dat iedere dienst die een btw-plichtige onder bezwarende titel verricht, aan de btw is onderworpen., moeten deze vrijstellingen strikt worden uitgelegd.
Onder ‘nauw samenhangende’ diensten vallen enkel die nevendiensten die worden verricht bij de hoofddienst die bestaat uit het vrijgesteld onderwijs. Dat is het geval wanneer die nevendiensten geen doel op zich vormen, maar slechts een middel zijn om zo goed mogelijk van de hoofddienst te profiteren.
Om als nauw met onderwijs samenhangende dienst van btw te zijn vrijgesteld, moet die nevendienst volgens het Hof aan de volgende voorwaarden voldoen:
de dienstverrichter van zowel de hoofddienst als de nevendiensten die er nauw mee samenhangen, moet door de lidstaat erkend zijn als een instelling met soortgelijke doeleinden als een publiekrechtelijk lichaam die deze handelingen verricht;
de nevendiensten moeten onmisbaar zijn voor de vrijgestelde onderwijshandelingen
de nevendiensten mogen er niet hoofdzakelijk op gericht zijn om aanvullende inkomsten voor de instelling te genereren met activiteiten die zij uitoefenen in directe mededinging met btw-plichtige commerciële ondernemingen.
Instelling erkend door overheid
Er is geen enkele discussie over het feit dat het College een publiekrechtelijke instelling met een onderwijsdoelstelling is.
Nevendiensten onmisbaar voor vrijgesteld onderwijs
Volgens het Hof zou het onderwijs op de gebieden van horeca en podiumkunsten zoals Brockenhurst College dat verzorgt, zonder de praktische training niet gelijkwaardig zijn. De studenten nemen immers alle restauranttaken voor hun rekening, onder leiding van hun studiebegeleiders, en het beheer van het trainingsrestaurant heeft tot doel om de studenten in een praktisch kader vaardigheden te laten opdoen. Hetzelfde geldt voor de studenten op het gebied van podiumkunsten die de door het College georganiseerde concerten en optredens verzorgen om praktijkervaring op te doen.
Handelingen niet in directe mededinging privésector
Voor het Hof verschillen voormelde nevendiensten die Brockenhurst College verstrekt, substantieel van de diensten die een theater of een commercieel restaurant gewoonlijk aanbiedt:
deze diensten zijn alleen toegankelijk voor personen die zich vooraf voor een door deze instelling beheerde verzendlijst hebben ingeschreven.;
het trainingsrestaurant is slechts toegankelijk na reservering en op voorwaarde dat het vol zit (in tegenstelling tot bij commerciële restaurants);
de studenten organiseren en voeren geheel zelf de restaurantdiensten, de concerten en voorstellingen uit.
De nevendiensten die het College aanbiedt zijn dus gericht op een apart publiek zodat niet in dezelfde consumentenbehoefte wordt voorzien als bij een commercieel restaurant of theater.
En omdat de vaste tarieven die het College voor de restaurantdiensten hanteert slechts 80 % van de kosten voor de maaltijden dekken, stelt het College zich niet tot doel aanvullende inkomsten te verwerven door in directe concurrentie met btw-plichtige commerciële ondernemingen, zoals restaurants of theaters, diensten te verrichten.
Dictum van het Hof
Artikel 132, lid 1, onder i), van richtlijn 2006/112/EG van de Raad van 28 november 2006 betreffende het gemeenschappelijke stelsel van belasting over de toegevoegde waarde (btw) moet in die zin worden uitgelegd dat activiteiten die in omstandigheden als die in het hoofdgeding worden verricht, waarbij studenten van een hogeronderwijsinstelling in het kader van hun opleiding en tegen betaling aan derden restaurant- en theaterdiensten leveren, kunnen worden aangemerkt als „nauw samenhangend” met de hoofdprestatie, het onderwijs, en dus als vrijgesteld van btw, wanneer deze diensten onmisbaar zijn voor hun opleiding en niet bedoeld zijn om deze instelling extra inkomsten te verschaffen door in directe concurrentie met btw-plichtige commerciële ondernemingen diensten te verrichten. Het staat aan de nationale rechter dit na te gaan.
HvJ, C-699/15, Brockenhurst College, 4 mei 2017
